कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) का कारण सुदूरपश्चिम प्रदेशका होटल तथा पर्यटन व्यवसाय संकटमा परेका छन । कोरोना भाइरस रोकथाम तथा नियन्त्रणका लागि गरिएको लकडाउनका कारण होटल व्यवसाय बन्द हुँदा २० अर्ब लगानी भएका होटलहरु धरासायी हुँदै गएका छन् । दुई महिनाभन्दा लामो समयदेखिको लकडाउनका कारण सबैभन्दा बढी मार होटल व्यवसायमा परेको होटल व्यवसायी संघ कैलालीले जनाएको छ । लकडाउनका कारण होटल व्यवसायी पलायन हुने अवस्थामा पुगेका छन । होटेलहरुमा रोजगारी पाएका ४५ हजार मानिसको रोजगारी समेत गुमेको छ ।
होटेल व्यवसायी संघले कैलालीमा मात्रै करिब १० अर्वको लगानी सहित खुलेका साना ठूला गरी २५ सय होटल तथा रेष्टुरेन्टहरु लकडाउन कारण दैनिक दुई करोड ८० लाख घाटा व्यहोर्दै आएका छन । दुई महिनाभन्दा वढी समयदेखि होटेल बन्द गर्नुपर्दा जिविकोपार्जन गर्न र कर्मचारी तथा मजदुरको परिश्रमिक दिन, घरभाडा र ऋणको व्याज तथा किस्ता तिर्न नसक्ने गरी व्यवसायीहरु धरासायी बन्दै गएको संघका अध्यक्ष कलमबहादुर बमले बताए ।
लकडाउन भएदेखि हालसम्म कैलालीमा होटल व्यवसाय क्षेत्रमा करिव २ अर्वको घाटा भएको छ । कैलालीमा सबै होटलहरुमा १६ हजार मानिसले प्रत्यक्ष रोजगारी गरिरहेको अवस्थामा होटेल बन्द हुँदा अधिकांश मजदुरहरुले पारिश्रमिक पाउन सकेको छैनन । सुदूरपश्चिम प्रदेशमा करिब २० अर्ब लगानी भएको, ७ हजार भन्दा बढी होटलहरु खुलेको र त्यसमा ४५ हजार जनाले रोजगारी पाएको होटल तथा पर्यटन व्यवसायी महासंघ सुदूरपश्चिम प्रदेशको तथ्यांक छ । ती होटलहरुमा दैनिक ७ अर्ब बराबरको कारोबार हुँदै आएकोमा लकडाउनपछि होटलहरु दैनिक रुपमा घाटा व्यहोर्दै संकटमा पर्दै आएका छन ।
अझै केही समय यस्तै अवस्था रहिरहेमा होटल व्यवसाय नै वन्द भई टाट पल्टिने अवस्था आउने र व्यवसायी नै वेरोजगारी हुने अवस्था बढ्दै जाने निश्चित रहेको होटल व्यवसायी संघ कैलालीका अध्यक्ष बमले बताए । अधिकांश होटलहरु ऋण र घर भाडा लिएर सञ्चालन गरिएकाले व्यवसायीहरु समस्यामा पर्न थालेका छन ।
‘उत्साहित भई आफ्नो जायजेथा वैंक तथा वित्तिय संस्थामा धितोवन्धक राखी ऋण लिएर लगानी वढाएका तथा नयाँ व्यवसाय संचालन गरेका व्यवसायीहरुको लगानी वालुवामा पानी भएको छ । अव यो महामारी कहिले नियन्त्रण हुन्छ ?
कहिलेबाट बजार खुल्ला भई आर्थिक कारोवार सामान्य अवस्थामा फर्किन्छ भन्ने कुनै निश्चित छैन,’ अध्यक्ष बमले भने–‘बजार सामान्य अवस्थामा आएमा पनि होटल व्यवसाय पूर्ववत अवस्थामा फर्कन थप केही महिना लाग्ने निश्चित छ । त्यस कारण लकडाउन अवधिबाट संक्रमण कालभरीको राज्यलाई दाखिला गर्नुपर्ने सवै प्रकारका कर छुटको व्यवस्था गरी दिन र मुल्य अभिवृद्धि करमा थप दस्तुर, व्याज, जरिवाना नलाग्ने व्यवस्था गरिदिन र होटल व्यवसायमा काम गर्ने कर्मचारी तथा मजदुरको उचित व्यवस्थापन तथा राहतको व्यवस्था मिलाइदिन सरकारसँग् माग गर्दछौं ।
