जिल्लामै उत्पादित चामल बाहिर जिल्ला समेत निर्यात गर्ने कैलालीमा भारतबाट वर्षेनी अर्बौैंको चामल आयात भईरहेको छ । सुदूरपश्चिममा धान उत्पादनका दृष्टिले कैलाली राम्रो जिल्ला मानिन्छ कैलालीमा उत्पादन हुने चामल अन्य जिल्लामा समेत निर्यात हुँदै आएकोमा पछिल्ला वर्षमा भने अर्कौको चामल आयात भईरहेको छ ।
बाहिर जिल्लामा समेत निर्यात गर्ने क्षमता राख्ने जिल्लामा नै वर्षेनी भारतबाट चामल आयात भइरहेको छ । पछिल्ला बर्षमा करौडौंको चामल भारतबाट आईरहेको अवस्थामा अहिले आएर अर्बौको चामल आयात भइरहेको छ । पछिल्ला ७ बर्षको तथ्यांक हेर्ने हो भने कैलाली भन्सार कार्यालय भएर अर्बौको चामल आयात भईरहेको हो ।
कैलालीमा हरेक वर्ष चामल आयातमा वृद्धि भइरहेको छ । चालु आर्थिक वर्षमा विगतको तुलनामा चामल आयात ह्वात्तै बढेको छ । चालू आर्थिक वर्षको जेठ मसान्तसम्म १ अर्ब १९ करोड ५३ लाख बढीको चामल आयात भएको कैलाली भन्सार कार्यालयका भन्सार अधिकृत फणिन्द्र खतिवडाले जानकारी दिए । दुई करोड ७० लाख ५५ हजार ५ सय क्विण्टल चामल आयात हुँदा १४ करोड २२ लाख ५९ हजार बढी राजश्व संकलन भएको छ ।
गत आर्थिक वर्ष २०७६÷०७७ मा एक करोड तीन लाख ३५ हजार २७७ क्विण्टल र आर्थिक वर्ष २०७५÷७६ मा दुई करोड ५१ लाख २० हजार ७८० क्विण्टल चामल आयात भएको थियो । यसअघिका बर्षहरुमा पनि करौडौको चामल नेपाल आयात हुदैं आएको थियो ।
आर्थिक वर्ष २०७१÷७२ मा ६९ करोड ३१ लाख ७९ हजार मुल्य बराबरको चामल कैलालीमा आयात भएको थियो । १४ करोड ९५ लाख क्वीन्टल चामल कैलाली आउँदा ५ करोड ५७ लाख भन्सार राजश्व समेत संकलन भएको थियो । आर्थिक वर्ष २०७२÷७३ मा मात्रै कैलालीमा भारतबाट त्रिनगर भन्सार नाका हुँदै ७८ करोड ७ लाख मुल्यको चामल आयात भएको थियो । १५ करोड ७९ लाख क्वीन्टल चामल आयतवाट ६ करोड १९ लाख ७४ हजार रुपैयाँ भन्सार महसुल संकलन भएको थियो । आर्थिक वर्ष २०७३÷७४ मा ८१ करोड ७४ करोडको चामल कैलाली भन्सार नाका भएर १७ करोड २७ लाख क्वीन्टल चामल ल्याईएको थियो ।
यो तथ्यांक हेर्दा यसले नेपालीहरुको परनिर्भरता बढ्दै गएको पनि देखाउँछ । भारतबाट कैलालीका दुई दर्जन खाद्य उद्योगहरुले चामल आयात गरिरहेको छ । भारतबाट वर्षेनी चामल आयात भईरहेको हेर्दा सुदूरपश्चिमका बजारमा भारतको चामल विक्री वितरण भइरहेको छ । वर्षेनी चामल आयात वढ्नाले यसले कैलाली कञ्चनपुरमा खाद्यान्न उत्पादनमा कमि आउनु, सिंचाई सुविधाको अभाव हुनु, कृषिमा आधुनिकीकरण र व्यवसायीकरण हुन नसक्नु जस्ता कारणले चामल उत्पादन वढ्न नसकेको सुदुरपश्चिम लकृषि निर्देशनालयका निर्देशक यज्ञराज जोशीले जानकारी दिए ।
खाद्यान्नको भण्डार मानिने कैलालीमा अबौंको चामल आयात गरिदै यहाँका खाद्य उद्योगहरु सञ्चालन भईरहेका छन । कैलालीमा उत्पादन हुने चामल अन्य जिल्लामा समेत निर्यात हुँदै आएको थियो तर पछिल्ला वर्षमा वर्षेनी करोडौं रुपैयाँको चामल आयात भईरहँदा कृषि प्रधान देशमा खाद्य अभाव हुन थालेको छ । भएको जग्गा प्लटिङ हुँदै जाँदा पनि उत्पादनमा कमि आएर चामल आयात वढेको कृषि निर्देशक जोशीको भनाई छ ।
भारतवाट मोटो चामलभन्दा पनि मसिनो चामल वढी आयात हुने गरेको कैलाली भन्सारको तथ्यांक रहेको छ । सरकारले पनि मसिनो र वास्नादार धान प्रवद्र्धन कार्यक्रम लागु गरेको थियो । तर त्यो कार्यक्रम त्यस्तै अन्यौल अवस्थामा छ । चामल आयात घटाउने तर्फ ध्यान नदिईएमा यसले खाद्य संकट र खाद्य अभावको अवस्था वढ्दै जाने भएकोले चामल आयात घटाउन लाग्नुपर्ने कृषि विज्ञहरुको सुझाव छ ।
